مشاور عالی مقام معظم رهبری گفت: قرائن و شواهد بیانگر این است که اساس و شالوده جوانمردی را در آیین و باور ایرانیان می‌توان جستجو کرد و گذر از حماسه جنگاوری به حماسه پهلوانی، از ویژگی‌های فرهنگ ایرانیان است.

به گزارش روابط عمومی فدراسیون پهلوانی و زورخانه ای، دکتر علی‌اکبر ولایتی در نشست تخصصی 'فرهنگ پهلوانی' که همزمان با برگزاری اجلاس و جشنواره بین‌المللی میراث فرهنگی ناملموس (ICCN 2014) در کتابخانه مرکزی اصفهان برگزار ‌شد، اظهار داشت: فتوت و جوانمردی، به عنوان بخشی از فرهنگ ناملموس ایران است.

وی که سخنرانی خود را به دو زبان فارسی و انگلیسی ارائه می‌داد، افزود: فتوت و جوانمردی بخش مهمی از فرهنگ ناملموس ایران و اسلام است و خاستگاه این دو ارزش، اسلام و ایران بوده و در میان کشورهای اسلامی، ایران در این مورد پرچم‌دار و پیشتاز است.

رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: از ورزش پهلوانی باید به عنوان نماد ملموس این حوزه از فرهنگ ناملموس نام برد. قرائن و شواهد بیانگر این است که اساس و شالوده جوانمردی را در آیین و باور ایرانیان می‌توان جستجو کرد و گذر از حماسه جنگاوری به حماسه پهلوانی، از ویژگی‌های فرهنگ ایرانیان است.

وی تصریح کرد: شاهنامه، از افسانه‌های پهلوانی ایران است و رستم نیرومندترین چهره پهلوانی ایران بوده است. این مهم در داستان رستم و اسفندیار آمده است، آن جا که اسفندیار، دعوت رستم را به مهمانی و هم‌سفره شدن رد می‌کند؛ زیرا باور دارد که اگر نتواند به مهر نان و نمک وفادار بماند، روزگارش دگرگون گشته و دچار تیره‌بختی می‌شود.

ولايتي افزود: جوانمردی دو تعریف دارد، اول لغوی و دوم معنایی. جوانمردی در لغت یعنی مرد جوان به لحاظ سن و سن و جسم و تن، و در معنا، جوانمرد انسانی است که اخلاق نیکو دارد و به روش پسندیده آراسته است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه با اشاره به افسانه‌های پهلوانی ایران بیان داشت: در تاریخ باستانی ایران، افسانه‌های پهلوانی کهنی وجود دارد که تعدادشان به ۱۹۳ مورد می‌رسد، مانند آنچه در اوستا، شاهنامه، گرشاسب‌نامه و ... آمده است و یا افسانه‌هایی که به جوانمردی و عیاری اشاره دارد.

وی اضافه کرد: از اولین کسانی که در تاریخ ایران ویژگی پهلوانی داشتند، کوروش بوده است و دوست و دشمن به این امر معتقدند. در تفسیر المیزان علامه طباطبایی (ره) و تفسیر نمونه آیت‌الله مکارم شیرازی، ذوالقرنین را کوروش می‌دانند و او را از پهلوانان دانسته‌اند.

ولایتی خاطرنشان کرد: در اولین قرن‌های بعد از ظهور اسلام، در طبقات شهری طغیان‌ها علیه حکومت بنی امیه و بنی عباس را عیاران موجب شدند. در پایان دوران خلافت عباسیان، هرچند خلفای قدرتمندی چون الناصر لدین‌الله به پشتیبانی از آیین فتوت برخاست، این اتفاق پیش‌تر می‌توانست نجات‌بخش قدرت عباسیان باشد تا تشکیلات فتوت. اگرچه باید به این نکته نیز اشاره کرد که برخی فتیان از این ارتباط به مقاماتی دست یافتند.

وی با بیان اینکه امام علی (ع) در مورد پهلوانان فرموده‌اند 'از لغزش افراد جوانمرد چشم‌پوشی کنید چون کسی از ایشان نمی‌لغزد مگر اینکه دست خدا در دست اوست'، گفت: امام صادق‌(ع) نیز اولین کسی است که باب فتوت را گشود. در میان عرفا و فرهیختگان اسلام، به اصل جوانمردی اشارات بسیاری شده است از جمله عطار نيشابوري، شیخ حر عاملی، ملا محسن فیض کاشانی و علامه مجلسی.

ولایتی اظهار داشت: عطار نیشابوری در تذکرةالاولیا به اسامی صد نفر از عرفا و بزرگان اشاره کرده است که شروع کتاب با شرح حال امام صادق(ع) است و خاتمه کتاب با شرح حال امام باقر(ع).

وی تصریح کرد: شیخ حر عاملی در کتاب «هدایة الاُمة إلی احکام الأئمة علیهم السلام» نیز بابی دارد با عنوان «ملازمة خصال الفُتُوة و المُروة» که در آن هم به به روایات مختلفی از امام صادق‌(ع) و دیگر ائمه درباره فتوت و مروت اشاره کرده است.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در شرح روايتي از علامه مجلسي بيان كرد: علامه مجلسي در مورد جوانمردي و پهلواني گفته است: در مورد مروت، اين كلمه با فتوت در معني نزديك است، در فارسي به معني جوانمردي است كه همان بخشندگي و نفع رساندن به مردم و گذشت است.